Tuinieren & Vrijwilligerswerk Een Wondermiddel ?

Dit artikel is gepubliceerd op BBC health news we vonden het zo relevant dat we het vertaald hebben. Omdat het heel goed weergeeft waar de Tuinman(m/v) voor staat en mogelijk maakt via het Tuinmanfonds. (vertaling Bernadette Neelissen)

Afgelopen week was het Nationale Vrijwilligersweek, een mooi moment om de rol die vrijwilligers in het dagelijks leven spelen eens extra te belichten. Want die is enorm: in sommige studies wordt de waarde van de ‘vrijwillige sector’ geschat op zo’n 50 biljoen in Britse ponden, wat de sector bijna net zo groot maakt als de energie-industrie.

En er is een dikke ‘bonus’: steeds vaker blijkt uit onderzoek dat vrijwilligerswerk goed is voor de gezondheid – en dan met name de geestelijke gezondheid.

Vrijwilligerswerk kan een goede invloed hebben op je geestelijke balans en je gevoel van eigenwaarde. Bovendien kan het sociaal isolement doorbreken en mensen helpen bij het aanleren van nieuwe vaardigheden.

Voor veel mensen kan vrijwilligerswerk zelfs een stap naar betaald werk zijn, wat natuurlijk ook alleen maar aangemoedigd kan worden.

Kort en goed: we kunnen er niet meer omheen dat een scala aan sociale en praktische activiteiten het gevoel van welbevinden van de mens flink kan opkrikken.

Vorige maand verscheen bij The King’s Fund een rapport over de zegeningen van tuinieren.

Dat dat gezond is voor je lijf spreekt vanzelf – een half uurtje spitten of harken kost net zoveel energie als twee kilometer hardlopen – het zal dus geen verrassing zijn dat tuinieren de risico’s op hart-en vaatziekten, obesitas en kanker kan verminderen.

Maar ook tuinieren zónder veel lichamelijke inspanning heeft een wonderbaarlijk, zij het minder ‘zichtbaar’ effect, aldus het rapport. In de tuin werken is goed voor je evenwichtsgevoel, wat zich uitbetaalt in minder vallen bij ouderen, en het helpt stress en angstgevoelens te verminderen. Gewoon in een tuin zitten – zonder iets te doen - kan al helend werken!

In verzorgingshuizen ziet men dat een groene omgeving vaak heilzaam werkt bij de agressie en rusteloosheid die gepaard gaan met dementie. Ook in hospices constateert men dat de rust van de natuur een belangrijke rol kan spelen in de laatste fase van het leven.

De auteur van het rapport David Buck zegt dat tuinen een regulier onderdeel van de zorg zouden kunnen worden als de beleidsmakers maar een beetje meer fantasie hadden. En op sommige plekken gebeurt dat ook al – en niet alleen wat tuinieren betreft.

Ontwikkelingen in de medische wetenschap zorgen ervoor dat mensen langer leven, maar dan vaak wél met ongeneeslijke ziektes als dementie, hartaandoeningen en diabetes, waarvoor ze zorg en ondersteuning nodig hebben.

Tweederde van het budget van de National Health Service wordt naar schatting door deze kosten opgeslokt. Dit is een van de redenen waarom de gezondheidszorg ondanks alle bezuinigingen nog steeds een bodemloze put lijkt.

Leg daarnaast het alsmaar groeiende eisenpakket van de gemiddelde patiënt: professionele zorgverleners (huisartsen in het bijzonder!) zien zich steeds vaker geconfronteerd met ‘non-health’- klachten, klachten die niet direct te verklaren zijn door fysieke aandoeningen. De patiënt komt op het spreekuur met privé-problemen, zoals bijvoorbeeld werkloosheid.

Deze problemen moeten serieus genomen worden – als ze niet worden aangepakt, etteren ze door totdat ze daadwerkelijk tot geestelijke én lichamelijke achteruitgang leiden.

Volgens een rapport van Citizen’s Advice is een huisarts een vijfde deel van zijn werktijd bezig met het behandelen van klachten die geen directe (lichamelijke) gezondheids-oorzaak hebben. Dat staat gelijk aan meer dan één consult voor iedereen in het land.

Het antwoord op dit vraagstuk – denken velen – is ‘social prescribing’ , wat je zou kunnen vertalen als het voorschrijven van ‘doe-recepten’. Artsen verwijzen patiënten met sociale, emotionele en praktische problemen door naar diensten die niet onder de NSH vallen. Door te werken met vrijwilligers en wijkorganisaties, kunnen artsen nu niet alleen een ‘tuinier-receptje’ uitschrijven, maar ook ‘doorverwijzen’ naar bijvoorbeeld loopgroepjes, schildercursussen of dansles!

‘Vrijwilligerswerk zette mijn leven weer op de rails’

Alex Marie Philips kreeg de diagnose ‘schizofrenie’ nadat ze in oktober 2014 was ingestort. Ze moest haar baan en haar studie opgeven. Maar begin 2016 begon de 20-jarige Alex met een vrijwilligersbaan bij een plaatselijke liefdadigheidswinkel. Het werk gaf haar zelfvertrouwen en hielp haar haar angsten de baas te worden.

Al gauw breidde ze haar activiteiten uit en ging bijvoorbeeld op bezoek bij vrienden door het hele land. Binnen een paar maanden had ze weer betaald werk.

,,Vrijwilligerswerk had ik altijd gezien als iets wat je puur doet voor ánderen, maar nu blijkt dat het veel meer kanten heeft. Mijn zelfvertrouwen kwam razendsnel terug en ik durfde weer onder de mensen te komen.”

Boegbeeld van deze aanpak is het Bromley-by-Bow Health Center in Londen. Opgericht in de jaren ’80 groeide het uit tot een lichtend voorbeeld, geprezen door de ‘grote jongens’ van de NHS. Het centrum telt zo’n 2000 cliënten per maand, waarvan slechts een derde deel voor reguliere klinische behandeling komt. De oncologische afdeling begeleidt mensen na het afsluiten van hun behandeling om weer aan het werk te gaan, maar regelt ook tests voor degenen bij wie de ziekte vermoed wordt.

Ouderen worden in het centrum gestimuleerd om deel te nemen aan plaatselijke activiteiten om sociaal isolement te doorbreken/voorkomen, maar ze krijgen er ook hun medicatie voorgeschreven. Mensen met geestelijke gezondheidsproblemen worden er aangemoedigd om vrijwilligerswerk op te pakken, maar komen er ook voor therapie en ondersteuning. Dus niet ‘of-of’ maar ‘en-en’.

In de gezondheidszorg van de toekomst kan de rol van eenvoudige, dagelijkse activiteiten weleens net zo belangrijk worden als die van baanbrekende nieuwe medicijnen.