Volksgezondheid
Ik herinner het me nog goed aan het begin van de coronacrisis stond volksgezondheid op plek 1, 2 en 3 zo verkondigde Hugo de Jonge. Ik schreef er toentertijd een column over: ‘Dat is mooi en vreemd tegelijkertijd, want deze crisis gaat helemaal niet over onze volksgezondheid. Het gaat over de kwetsbaarheid van ons gezondheidssysteem en onze samenleving.’
Ik vind het heel verstandig dat we volksgezondheid op nummer één zetten. Temeer daar gezondheid door de meeste mensen als het allerhoogste goed wordt gezien. Volksgezondheid is zoals het woord al zegt de totale gezondheid van het volk. Er zijn nogal wat definities en interpretaties van het begrip gezondheid. Onze minister van volksgezondheid hanteert een andere dan ik en daar zit volgens mij het probleem. Gezondheid is niet slechts de afwezigheid van ziekte zoals ook de WHO inmiddels erkent maar ook een staat van welbevinden.
Dat wat we eufemistisch ’onderliggend lijden’ noemen zijn simpelweg chronische ziektes, gediagnosticeerd en waar mogelijk behandeld. Toch zijn er heel wat mensen met een chronische ziekte die zich gelukkig voelen en een zinvol leven leiden. Natuurlijk zijn er ook waarbij dit niet het geval is en hier spelen andere factoren een rol. Of mensen zich gezond en gelukkig voelen is een complex gegeven dat ruwweg wordt bepaald voor een derde aan erfelijke factoren, een derde aan omgevingsfactoren en een derde weten we simpelweg niet. Eigenlijk is alles op een bepaalde manier omgeving; want niet beïnvloedbaar door het individu. Dit zijn inmiddels harde wetenschappelijke feiten maar we hebben nog steeds een beleid dat er stilzwijgend uitgaat van het feit dat we in de toekomst alles kunnen genezen.
De praktijk laat inmiddels een ander beeld zien, per saldo is de bevolking de laatste decennia ongezonder geworden. Het overgrote deel van onze ziekmakende factoren zijn inmiddels onderdeel van ons modern leven, te weten; stress, eenzaamheid, weinig bewegen en slecht eten. Het is dan ook lastig de hieruit volgende ‘ziektes’ individueel te behandelen. Levensstijl coaching is vooral een effectief middel bij het welvarende en hoogopgeleide deel van de bevolking. Deze zijn sowieso al gezonder en leven langer.
De strijd van de overheid met als voorman de hardwerkende Hugo is exemplarisch voor een totaal verkeerde interpretatie van het begrip volksgezondheid. De onderliggende gedachte is; we moeten het virus uitroeien zodat alles weer normaal wordt. Dat lukt voor geen meter. Natuurlijk is het zo dat het ene land het beter doet dan het andere maar uitroeien lijkt niet aan de orde in onze globale economie. De vaccins werken maar blijken niet waterdicht en is dus ook de QRcode niet zaligmakend. We kunnen natuurlijk zoeken naar schuldigen en mensen aan de schandpaal nagelen, maar de werkelijke oorzaak ligt in de verkeerde en simpele interpretatie van het begrip volksgezondheid. Iedereen heeft de mond vol van preventie en toch komt dit niet van de grond. De beste preventie zou zijn; het werk aan de onderkant gezonder te maken en mensen in stressvolle situaties, zoals schulden en ziekten ook maatschappelijk bijstaan. Kortom gezondheid is ons aller probleem en niet de schuld van de zieken of ziekte.
Niet alles is individueel te behandelen en dat wat niet te behandelen is zouden we kunnen voorkomen. Als het gaat om gewonnen levensjaren is de grootste winst te behalen door de langzame maar effectieve moordenaars van deze tijd aan te pakken: eenzaamheid, stress, weinig bewegen en slecht eten. Hier ligt de grootste uitdaging, want nog steeds is het goedkoopste voedsel ongezond en nog steeds worden mensen massaal aan hun lot overgelaten. De zorg in de meest brede zin, het onderwijs, de politie, kortom alle dragende functies in onze samenleving kraken in hun voegen. Je hoeft daar geen extra onderzoek voor te doen om dat te zien. Als we dat op nummer één zouden zetten, zetten we automatisch de totale volksgezondheid op een. Het gaat hier niet om meer weerstand tegen Corona, maar een betere gezondheid in het algemeen voor iedereen. In het begin van de Coronacrisis had ik nog iets van hoop, maar het is eerder zo dat de Coronacrisis het tegendeel laat zien. Zo lang wij hysterisch achter een snelle moordenaar Corona aanjagen en de langzame moordenaars laten lopen of zelfs versterken heet dat in de volksmond: water naar de zee dragen of dweilen met de kraan open.
